رابطه بین مصرف حامل‌های انرژی و ارزش‌افزوده بخش‌های اقتصادی ایران: آزمون علیت گرنجری در پانل‌های مختلط نامتجانس

پژوهش حاضر به بررسی رابطه علیت بین مصرف حامل‌های مختلف انرژی و ارزش‌افزوده در بخش‌های اقتصادی ایران، طی دوره‌ی زمانی 1392-1353 با استفاده از آزمون علیت گرنجری در پانل‌های مختلط نامتجانس پرداخته است. روش استفاده شده در این پژوهش بر اساس آزمون علیت پانلی که توسط امیرمحموتوگلو و کوز (2011) ارائه‌شده و مبتنی‌بر مدل خودرگرسیون برداری (VAR) و آزمون‌های والد با مقادیر بحرانی بوت‌استرپ خاص هر بخش است، می‌باشد. این آزمون، همبستگی مقطعی و عدم تجانس بین اعضای پانل و هم‌چنین هم‌انباشتگی بین متغیرهای مورد بررسی را درنظر می‌گیرد. بر اساس نتایج، وجود رابطه علیت یک‌طرفه از نفت و گاز به ارزش‌افزوده و وجود رابطه علیت دوطرفه بین برق و ارزش‌افزوده در بخش‌ خدمات و کل بخش‌ها تأیید می‌شود. در بخش کشاورزی تنها وجود رابطه علیت از برق به ارزش‌افزوده وجود دارد. در بخش صنعت وجود رابطه علیت دو‌طرفه بین گاز و برق با ارزش‌افزوده و وجود رابطه علیت یک‌طرفه از ارزش‌افزوده به نفت تأیید می‌شود. در بخش حمل و نقل نیز رابطه علیت یک‌طرفه از گاز و برق به ارزش‌افزوده و وجود رابطه علیت دوطرفه بین نفت و ارزش‌افزوده وجود دارد. نتایج به‌دست‌آمده می‌تواند توصیه‌های سیاستی مهمی در برنامه‌ریزی و تبیین سیاست‌های بخش انرژی در سطح بخشی کشور داشته باشد.